Kiedy pracodawca może poddać pracownika badaniu alkomatem?
Ileż razy obowiązek stawienia się w pracy ogranicza, a przede wszystkim, stawia nas do pionu podczas spotkań towarzyskich, na których spożywamy napoje alkoholowe? Uświadamiamy sobie wówczas, że obowiązuje nas pewien limit rozrywki, dzięki któremu następnego dnia będziemy mogli efektywnie i co najważniejsze na trzeźwo wykonywać swoje obowiązki zawodowe. Czasem kalkulujemy i przeliczamy, aby tylko w momencie stawienia się w pracy nie mieć choćby krzty promila alkoholu we krwi. Natomiast wciąż zdarzają się przypadki, w których pracownicy fabryk, motorniczy, kierowcy taksówek, pracownicy biurowi czy choćby sprzedawcy sklepowi podczas wykonywania swoich obowiązków pracowniczych są pod wpływem alkoholu. Może to wynikać – tak jak to było powyżej – z trudnością ustalenia sobie limitu podczas libacji alkoholowej, która ma miejsce dzień przed lub – co gorsza – ze spożyciem napoju wyskokowego w trakcie wykonywanej pracy. Niestety słyszy się o fatalnych, a nawet tragicznych skutkach takiej degrengolady. Te najbardziej szokujące dotyczą pijanych kierowców, dowożących towary albo tych obsługujących pojazdy komunikacji miejskiej, gdyż z powodu ich przestępstwa narażeni na utratę zdrowia lub życia są niewinni ludzie. Ci jednak jako uczestnicy ruchu drogowego są poddawani częstym działaniom prewencyjnym ze strony kierownictwa lub służb mundurowych. Natomiast niemniej przerażające są opowieści o nietrzeźwych pracownikach fabryk, którzy podczas obsługiwania jednej z maszyn, stracili rękę lub nogę, nie mogąc w wyniku zamroczenia alkoholowego, należycie kontrolować jej pracy. Pozostaje zadać pytania – jak zapobiec takim sytuacjom? Kto ma pełnić kontrolę i w oparciu o jakie normy prawne?
Archaiczne przepisy
Polscy pracodawcy, chcąc przeprowadzić kontrolę na pracowniku w celu ustalenia, czy w jego organizmie znajduje się alkohol, mogą polegać jedynie na przepisach, wynikających z artykułu z dnia 26 października 1982 r. o wychowaniu w trzeźwości i przeciwdziałaniu alkoholizmowi. Te regulacje mówią o tym, że kierownik zakładu pracy lub osoba mająca jego upoważnienie ma obowiązek niedopuszczenia do pracy pracownika, wobec którego istnieje uzasadnione podejrzenie, że znajduje się on pod wpływem alkoholu.
Określenie: „uzasadnione podejrzenie” jest właśnie tym, które przysparza wiele wątpliwości i problemów. Przede wszystkim bardzo ogranicza możliwość kontroli i hamuje działania prewencyjne ze strony kierownictwa. Ów przepis głosi też, że badanie na obecność alkoholu w organizmie pracownika może być przeprowadzone na żądanie kierownika zakładu pracy, osoby przez niego upoważnionej lub samego pracownika, wobec którego istnieją takie podejrzenia. Ponadto badanie stanu trzeźwości może przeprowadzić uprawniony organ porządku publicznego (np. policja), a gdy polega ono na pobraniu krwi, to wtedy może tego dokonać jedynie osoba posiadająca odpowiednie kwalifikacje zawodowe, tak by zminimalizowane zostało ryzyko pomyłki. Reasumując, pracodawca nie może samodzielnie dokonać badania, a jeśli już posiada „uzasadnione podejrzenie”, wobec swojego pracownika, musi wezwać odpowiednie służby.
Przymykanie oczu na problem?
Prezes Urzędu Ochrony Danych, jak i cała instytucja twierdzą, że informacja dotycząca stanu alkoholu we krwi obywatela Rzeczypospolitej jest informacją o jego stanie zdrowia, a ta – jak wiadomo – jest chroniona prawem o ochronie danych osobowych. Natomiast ów przepis nie musi mieć wcale związku z konkretnym badaniem alkomatem. Powstaje zatem swoisty pat, z którego ciężko wyjść stronom zainteresowanym tym, aby dać pracodawcom możliwość swobodnej prewencji. Z drugiej strony możliwość częstej kontroli trzeźwości mogłaby podnieść statystyki sumujące ilość przypadków nietrzeźwości w pracy, a te mogłyby być szokujące. Pocieszające są wieści mówiące o tym, że Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej pochyla się nad tym problemem i zaczęło analizować istniejące przepisy w celu uregulowania ich, tak by dać pracodawcom większą możliwość sprawczą w kwestii kontroli trzeźwości u swoich pracowników.
Zapoznaj się również: https://neomaniak.pl/badanie-alkomatem-podczas-epidemii-koronawirusa-w-Polsce
