Odmowa badania alkomatem przez policję!

Pytanie często pojawiające się wśród kierowców, w szczególności w ostatnim okresie, kiedy to coraz więcej policyjnych kontroli kończyło się zatrzymaniem prawa jazdy. Powyższe pytanie pojawia się u kierowców podczas przeprowadzanej kontroli drogowej, gdzie funkcjonariusz narzuca kierowcy badanie alkomatem na zawartość alkoholu w organizmie.

W takim razie dmuchać, czy nie dmuchać?

Postaramy się rozwiać wszelkie wątpliwości w tej jakże ważnej sprawie. W wielu sytuacjach odpowiedź (nie dmuchać) na to pytanie, może mieć wpływ na, chociażby konsekwencje wynikające z utraty prawa jazdy przez kierowcę.

Fot. Alkomaty elektrochemiczne

Zapoznanie z PRD

W pierwszym punkcie rozważań na temat kontroli drogowych z udziałem alkomatu musimy lepiej zaznajomić się z prawem o ruchu drogowym (PRD). Prawo, które poniekąd jasno wyjaśnia sytuację, kiedy to policjant może zatrzymać kierowcę do kontroli alkomatem na zawartość alkoholu we krwi.

Artykuł 129 prawo o ruchu drogowym (PRD) mówi, iż policjant może zatrzymać kierowcę do badania alkomatem na zawartość alkoholu w organizmie, tylko wtedy, kiedy ma do tego uzasadnione podejrzenie, że kierowca prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu. Mówi o tym punkt 3, artykułu 129 prawo o ruchu drogowym.

Uzasadnione podejrzenie to zdanie jest najważniejsze w owym punkcie, ponieważ chodzi tu o sytuację, w której funkcjonariusz stwierdzi jasno i konkretnie, że kierowca jest pijany, czyli porusza się niebezpiecznie, nie zachowuje prostego toru jazdy, mówiąc kolokwialnie, jedzie od krawężnika do osi jezdni. I właśnie w takich sytuacjach funkcjonariusz musi pojąć kroki, w których zatrzyma podejrzanego o nietrzeźwą jazdę kierowcę i wykona czynności związane z przeprowadzeniem badania alkomatem na zawartość alkoholu w organizmie kierowcy.

Jest jeszcze jedna sytuacja, kiedy funkcjonariusz może mieć uzasadnione podejrzenie, że kierowca prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu. W sytuacji, kiedy drogówka zatrzymuje kierowcę za przekroczenie prędkości, brak sprawnych świateł lub inne wykroczenie, niespowodowane jazdą zygzakiem.

Jeśli podczas takiego zatrzymania funkcjonariusz zobaczy, że kierowca dziwnie się zachowuje, wykonuje nerwowe ruchy, plącze mu się język lub poczuje od kierowcy woń alkoholu, wtedy ma bezwzględne podstawy do podejrzenia, iż kierowca jest pod wpływem alkoholu i musi wykonać badanie alkomatem. Jak widać, opisane wyżej sytuacje są rzeczywiście jasne i nie trzeba być policjantem, żeby mieć uzasadnione podejrzenie, iż kierowca jest pod wpływem alkoholu.

Bezpodstawne kontrole drogowe.

Powyżej widzimy, kiedy i w jakich sytuacjach funkcjonariusz może zatrzymać kierowcę stricte do kontroli trzeźwości przeprowadzanej przy użyciu alkomatu. Jednakże nasz kraj nauczył nas, że nie wszystko jest tak jasne i przejrzyste jak to piszą w artykułach prawnych.

Kontrole drogowe od dłuższego czasu są przeprowadzane w sposób dowolny przez funkcjonariuszy. Policja, bazując na nieznajomości prawa przez większość obywateli, prowadzi kontrole oparte o badanie alkomatem na zawartość alkoholu w organizmie kierowcy, kiedy chce i jak chce.

90 procent policyjnych kontroli drogowych przeprowadzanych jest na podstawie wytłumaczenia policjantów jako „rutynowa kontrola”. Większość kierowców z pewnością spotkała się z tym określeniem z ust funkcjonariuszy, iż są zatrzymani na podstawie rutynowej kontroli, podczas której policjanci sprawdzają stan pojazdu oraz stan trzeźwości kierowcy.

Fot. Postępowanie sądowe za jazdę pod wpływem alkoholu

Niestety, działanie policji na podstawie rutynowej kontroli nie jest zapisany w żadnym z prawnych artykułów. Po prostu nie istnieje coś takiego jak rutynowa kontrola. Jest to wytłumaczenie kontroli drogowej przez funkcjonariuszy.

Kolejnym zabiegiem policji, gdzie badana jest, na potęgę, trzeźwość kierowców, jest przeprowadzanie tak zwanych wyrywkowych kontroli trzeźwości. Chodzi o łapankę, kiedy to policja zatrzymuje ruch na wybranej ulicy, często jest to odcinek ruchliwy, gdzie przejeżdża wielu kierowców i przeprowadza badanie alkomatem na zawartość alkoholu w organizmie wśród kilkudziesięciu a nieraz kilkuset kierowców w krótkim odstępie czasu.

Jak doskonale widać, zarówno w przypadku rutynowej kontroli, jak i wyrywkowej kontroli trzeźwości, funkcjonariusze nie mają żadnych podstaw, aby twierdzić, że któryś z badanych kierowców prowadzi pojazd pod wpływem alkoholu.

Z drugiej strony policjanci nigdy nie mogą z góry zakładać, że kierowca prowadzi samochód pod wpływem alkoholu. Dlatego też w ostatnim okresie zrobiło się głośno o odmowach przez kierowców, przeprowadzenia badania alkomatem na zawartość alkoholu w organizmie, podczas wyżej opisywanych kontroli. Każda tego typu kontrola jest podważeniem podstaw prawnych, dzięki czemu mamy podstawę do odmowy wykonania badania alkomatem na zawartość alkoholu w organizmie.

Czy możemy odmówić badania alkomatem?

Teoretycznie, prawo jest po stronie kierowcy, w momencie, kiedy jest bezpodstawnie zatrzymany do kontroli trzeźwości i odmówi przeprowadzenia takiego badania. Sprawy mają się jednak inaczej w praktyce, ponieważ, w momencie, kiedy policjant podejmie kroki do przeprowadzenia badania alkomatem, a kierowca odmówi, wtedy funkcjonariusz może mieć podejrzenie, że kierowca spożywał alkohol.

Jest to swego rodzaju paradoks, ponieważ w pierwszym momencie kierowca jest zatrzymywany bezpodstawnie, następnie bezpodstawnie funkcjonariusz podejmuje środki do przeprowadzenia badania alkomatem, jednak jeśli kierowca odmówi badania alkomatem, tworzy się podstawa dla funkcjonariusza, że kierowca mógł spożywać alkohol, nawet kiedy jest trzeźwy i odmawia badania, twierdząc, że został bezpodstawnie zatrzymany do kontroli.

Koło się zamyka, a funkcjonariuszowi w takiej sytuacji nie pozostaje nic innego, jak zabranie kierowcy do szpitala, gdzie przeprowadzone jest badanie krwi na zawartość alkoholu w organizmie. Na taką okoliczność jest również artykuł prawny 129i pkt. 2 prawo o ruchu drogowym (PRD), mówiący o tym, że jeśli kierowca nie podejmie się badania na zawartość alkoholu w organizmie alkomatem lub uniemożliwi jego przeprowadzenie, wtedy musi zostać przeprowadzone badanie krwi, nawet jeśli osoba odmówi takiego bania.

Tutaj policja może też użyć środka przymusu bezpośredniego w postaci siły fizycznej, aby kierowca został zbadany na zawartość alkoholu w organizmie. Istnieje wyjątek, kiedy kierowca może odmówić badania alkomatem.

W momencie, kiedy kierowca przedstawi funkcjonariuszom odpowiedni dokument od lekarza, że nie może być badany alkomatem, ponieważ nie pozwalają na to jego warunki zdrowotne lub kierowca na przykład ma cukrzycę i wynik badania alkomatem, może wykazać fałszywie dodatni wynik. W takiej sytuacji oczywiście kierowca wysyłany jest na badanie krwi do najbliższego szpitala.

Kierowca, który odmówi przeprowadzenia badania alkomatem przez funkcjonariusza, naraża się na niemałe konsekwencje. Odmowa badania alkomatem przez policję podczas kontroli drogowej skutkuje utratą prawa jazdy na około miesiąc. Dzieje się tak, ponieważ policjant, słysząc odmowę kierowcy na przeprowadzenie badania trzeźwości alkomatem, ma podejrzenie, iż kierowca spożywał alkohol i trzeba to sprawdzić, udając się z kierowcą na badanie krwi.

Od momentu odmowy kierowcy badania alkomatem, zostaje mu zatrzymane prawo jazdy z uzasadnieniem możliwego prowadzenia pojazdu pod wpływem alkoholu. Następnie przeprowadzane jest badanie krwi na obecność alkoholu w organizmie i do momentu otrzymania wyników tych badań, kierowca nie odzyska dokumentu prawa jazdy, a procedura może trwać nawet do 30 dni.

Proces od momentu wejścia kierowcy do gabinetu i rozpoczęcia pobrania krwi, przez przekazanie próbki do laboratorium kryminalistycznego, samo badanie krwi oraz dostarczenie wyników badań jest długi i jasno określony przez Rozporządzenie Ministra Zdrowia. Krew musi zostać pobrana w odpowiedni sposób, przechowana w odpowiednio oznakowanej próbce, w odpowiedniej temperaturze do momentu przekazania jej do laboratorium i przeprowadzenia samego badania.

Utrata dokumentu prawa jazdy.

Jak widać, nie trzeba wcale prowadzić samochodu pod wpływem alkoholu, żeby stracić dokument prawa jazdy na okres około 30 dni. W momencie zatrzymania prawa jazdy podczas kontroli, gdy odmówimy badania alkomatem, dokument przekazany musi zostać przez policję do prokuratora lub starosty, a przez okres nie więcej niż 14 dni musi zostać wydane postanowienie o zatrzymaniu lub zwrocie dokumentu prawa jazdy.

W praktyce czas oczekiwania zależy od tego, kiedy policja przekaże dokument prawa jazdy do odpowiednich organów oraz w jakim czasie zostanie przeprowadzone badanie próbki krwi kierowcy, który odmówił badania alkomatem. Bardzo ważnym jest jednak fakt, że jeśli negatywny wynik badania krwi nie zostanie przedstawiony do 30 dni od dnia pobrania próbki krwi, wtedy dokument prawa jazdy musi zostać bezzwłocznie zwrócony kierowcy.

Fot. Prawo jazdy

Pamiętajmy, że prawo jazdy możemy stracić również za popełnienie wykroczenia lub przestępstwa związanego z prowadzeniem samochodu pod wpływem alkoholu.

Stan po spożyciu alkoholu, czyli kiedy badanie kierowcy alkomatem wykaże zawartość alkoholu we krwi od 0,2 promila do 0,5 promila lub użycie środka podobnego do alkoholu.

W tej sytuacji kierowca dopuszcza się popełnienia wykroczenia, za co grozi kara grzywny nie mniejsza niż 2500 złotych oraz utrata dokumentu prawa jazdy na okres od 6 miesięcy do 3 lat. Dla porównania, do ostatniego dnia 2021 roku, kara grzywny za prowadzenie pojazdu po spożyciu alkoholu wynosiła od 50 do 5000 złotych.

Stan nietrzeźwości występuje w momencie, kiedy poziom alkoholu we krwi kierowcy prowadzącego pojazd przekracza 0,5 promila. Kierowca wówczas dopuszcza się popełnienia przestępstwa podlegającego karze pozbawienia wolności do lat dwóch, sankcji na rzecz Funduszu Pokrzywdzonym i Pomocy Postpenitencjarnej w kwocie, która wynosi minimum 5 tysięcy złotych oraz utracie prawa jazdy na okres od 3 do nawet 15 lat.

W nowym roku 2022 dodatkowo kierowca dopuszczający się jazdy pod wpływem alkoholu objęty zostanie karą grzywy, która uzależniona będzie od dochodów kierowcy i może wynieść od 10 do 540 stawek dziennych, gdzie stawka dzienna może być objęta kwotą od 10 do 540 złotych.

Warto nadmienić, że już niebawem, bo jeszcze w 2022 roku, przepisy dotyczące kierowców poruszających się pojazdem pod wpływem alkoholu, zostaną znacznie zaostrzone.

Fot. Rozprawa osoby podejrzanej o popełnienie przestępstwa lub wykroczenia w stanie po spożyciu alkoholu w wydychanym powietrzu

Przepis PRD mówiący o zatrzymaniu dokumentu prawa jazdy, w momencie odmowy przeprowadzenia badania alkomatem przez kierowcę jest naszym zdaniem nie do końca dopracowany. Nie ma w nim precyzyjnie ustalonej formuły, kiedy funkcjonariusz ma uzasadnione podejrzenie do zbadania stanu trzeźwości kierowcy.

Nie jest również jasno napisane, gdzie szukać naszego dokumentu prawa jazdy w momencie, kiedy zostanie nam zatrzymane, gdy odmówimy przeprowadzenia badania alkomatem, a wynik badania krwi po czasie okaże się negatywny. Jest jeszcze wiele nieścisłości w prawie na temat przeprowadzania legalnych kontroli trzeźwości alkomatem przez funkcjonariuszy policji.

Jedno jest pewne, jeśli jesteście przekonani o swojej trzeźwości i zostaniecie zatrzymani przez policję, nawet na wspominaną wyżej rutynową kontrolę i funkcjonariusz zażąda badania stanu trzeźwości przy użyciu alkomatu, lepiej po prostu dmuchnąć, poczekać aż zapali się zielona lampka na alkomacie policyjnym i jechać dalej, bez zbędnych konsekwencji.

Z drugiej strony, jeśli spożywaliście alkohol, nawet najmniejsze ilości i wsiedliście za kierownicę, na nic zdadzą się odmowy przeprowadzenia badania trzeźwości alkomatem, ponieważ, tak czy inaczej, zostaniecie przewiezieni na badanie krwi na zawartość alkoholu w organizmie, a takie badanie jest w stu procentach nieomylne, wtedy bez dwóch zdań zostaniecie pozbawieni prawa jazdy oraz otrzymacie wysoką karę pieniężną.